Miedź to jeden z najważniejszych materiałów używanych we współczesnej gospodarce. Ze względu na oczekiwany rozwój technologii niskoemisyjnych i wzrost wykorzystania energii elektrycznej, poziom zużycia miedzi będzie się najprawdopodobniej zwiększał. Nowe urządzenia zasilane prądem, jak choćby samochody elektryczne oznaczają dużo większe zapotrzebowanie na miedź. Przejście na odnawialne źródła energii wymaga również rozwoju technologii jej przechowywania, co bez zastosowania większych ilości miedzi nie wydaje się możliwe. Nic nie skazuje też na to, by jej tradycyjne zastosowania uległy radykalnemu ograniczeniu. Rozwój technologii to jednak niejedyny czynnik wpływający na cenę miedzi. Przyjrzyjmy się bliżej temu, co ma największe znaczenie dla kształtowania się poziomu cen miedzi.
Miedź to jeden z najważniejszych materiałów używanych we współczesnej gospodarce. Ze względu na oczekiwany rozwój technologii niskoemisyjnych i wzrost wykorzystania energii elektrycznej, poziom zużycia miedzi będzie się najprawdopodobniej zwiększał. Nowe urządzenia zasilane prądem, jak choćby samochody elektryczne oznaczają dużo większe zapotrzebowanie na miedź. Przejście na odnawialne źródła energii wymaga również rozwoju technologii jej przechowywania, co bez zastosowania większych ilości miedzi nie wydaje się możliwe. Nic nie skazuje też na to, by jej tradycyjne zastosowania uległy radykalnemu ograniczeniu. Rozwój technologii to jednak niejedyny czynnik wpływający na cenę miedzi. Przyjrzyjmy się bliżej temu, co ma największe znaczenie dla kształtowania się poziomu cen miedzi.
Pozyskiwanie i zastosowanie miedzi
Miedź to jeden z cenniejszych i bardziej poszukiwanych surowców, który znajduje zastosowanie w wielu branżach – przede wszystkim w elektrotechnice, przemyśle energetycznym i chemicznym oraz w budownictwie. Ze względu na swoje cechy, czyli znakomite przewodzenie prądu jest używana do produkcji przewodów, zarówno tych, które służą przesyłowi energii elektrycznej w instalacjach energetycznych oraz infrastrukturze montowanej bezpośrednio w budynkach, jak i w zasilaniu i sterowaniu różnych maszyn i urządzeń. Miedź jest również szeroko wykorzystywana przy produkcji układów elektronicznych. Ponieważ miedź wyróżnia się bardzo dobrym przewodnictwem cieplnym, znakomicie nadaje się do stosowania jako element systemów chłodzących i grzewczych. Używa się jej do budowy systemów chłodzenia w przemyśle, a także w klimatyzacji oraz do budowy wymienników ciepła i grzejników. Z powodu swoich właściwości antykorozyjnych miedź jest używana w m.in. w budownictwie, jako materiał na pokrycia dachowe oraz rury. Intensywnie wykorzystuje się miedź w zastosowaniach związanych z ochroną zdrowia.
Miedź bardzo rzadko występuje w formie czystego metalu, zwykle można ja znaleźć w postaci rud siarczkowych, a jej złoża to rozmaite minerały m.in. bornit, digenit, chalkopiryt czy chalkozyn. Obszary zawierające miedź występują dość powszechnie, jednak nie zawsze ich eksploatacja jest opłacalna ze względu na głębokość, z jakiej trzeba wydobywać rudę, a przede wszystkim zawartość czystej miedzi. Największe zasoby miedzi występują w Ameryce Południowej, szczególnie na terenie Chile i Peru, znaczące złoża miedzi są również na terenie Europy, m.in. w Polsce.
Wydobycie miedzi wiąże się z koniecznością przetworzenia pozyskanej rudy, co jest procesem kosztownym i energochłonnym. Miedź, która jest trzecim co do znaczenia i wielkości zapotrzebowania metalem na świecie, po żelazie używanym do wyrobu stali oraz aluminium uzyskuje się również dzięki recyklingowi. Szacuje się, że od około jednej trzeciej miedzi zużywanej w skali światowej do połowy, jeśli chodzi o Europę, pochodzi właśnie z odzysku i powtórnego wykorzystania.
Głównym dostawcą miedzi są duże koncerny o zasięgu globalnym m.in. Codelco, Freeport, Clencore, a także plasujący się na 7 miejscu pod względem wolumenu produkcji polski KGHM. Łączna globalna produkcja miedzi przekracza 19 milionów ton. Oferowane przez koncerny produkty to miedź o różnej czystości i w rozmaitej postaci. Dostępne są m.in. koncentraty miedzi, które wymagają dalszego oczyszczania i zaawansowanego przerobu hutniczego, a także miedź rafinowana w postaci katody miedzianej, która nadaje się do przetopu, a także tzw. walcówka miedziana, czyli półwyroby hutnicze gotowe do bezpośredniego przetwarzania w wyroby gotowe – druty czy kable.
Czynniki wpływające na światowy kurs miedzi
Światowe ceny miedzi kształtują się w wyniku gry popytu i podaży na czołowych światowych giełdach towarowych. Decydujące znaczenie mają największa Londyńska Giełda Metali (London Metal Exange – LME), ale również nowojorska COMEX (Commodity Exchange) oraz w Szanghaju SHFE (Shanghai Futures Exchange). Głównymi czynnikami mającymi wpływ na poziom cen miedzi są te, które są związane ze stroną popytową. Podaż ma tu dużo mniejsze znaczenie, ze względu na sporą dywersyfikację źródeł wydobycia oraz przetwórstwa. Bariery nie stanowi także zasobność złóż, ponieważ ilość dostępna przy dziś stosowanych technologiach wydobycia zapewnia, w zależności od szacunków, pokrycie kilkudziesięcioletniego zapotrzebowania, a duże rezerwy tkwią także w zagospodarowaniu już istniejących materiałów i poprawie wskaźników recyklingu.
Warto też wspomnieć, że w przypadku miedzi większość zasobów znajduje się na obszarach stabilnych politycznie, wpływ na poziom wydobycia możliwych wojen, rewolucji czy podobnych wydarzeń jest więc stosunkowo niewielki i oceniany na mniejszy niż przy innych surowcach, jak choćby ropie naftowej. Duża dywersyfikacja geograficzna złóż sprawia też, że szlaki jej przewozu nie są narażone na większe zakłócenia.
Najważniejszym czynnikiem kształtującym ceny miedzi jest więc zapotrzebowanie światowego przemysłu. Ze względu na powszechne wykorzystanie surowca w różnych branżach ceny miedzi rosną wraz ze wzrostem globalnej produkcji przemysłowej. W okresie dobrej koniunktury cena miedzi rośnie, w razie ryzyka pojawienia się recesji ulega obniżeniu. Ponieważ miedź jest używana w niemal wszystkich zastosowaniach związanych z elektroniką i zasilaniem maszyn i urządzeń jej ceny są jednym z lepszych wskaźników wyprzedzających pokazujących trendy w całej gospodarce.
Nie wolno zapominać, że na ceny miedzi na światowych rynkach wpływa także stan zapasów. Im są one wyższe, tym przy rosnącej koniunkturze ceny rosną wolniej, a przy obniżającej się szybciej spadają. Istnieje też zależność odwrotna, tj. niski poziom zapasów obniża tempo spadków przy spowolnieniu gospodarczym i podnosi w razie przyspieszenia i ożywienia na rynkach.
Ponieważ ceny miedzi są kwotowane, czyli podawane i rozliczane w dolarach amerykańskich na poziom cen ma też wpływ kurs walutowy, a zatem relacja dolara do innych walut. Przełożenie na ostateczną cenę surowca ma więc zarówno stan amerykańskiej gospodarki wpływający na siłę dolara, jak i sytuacja wewnętrzna. W przypadku krajów, w których surowiec jest wydobywany i przetwarzany, kursy walutowe będą jednak miały nieco mniejsze znaczenie, ze względu na rozliczanie części transakcji w pieniądzu krajowym.
